Tóm tắt nội dung các vụ án:
Vụ thứ nhất: Cuối năm 2016, Nguyễn Đình Quân thuê 03 xe ô tô của vợ chồng anh Nguyễn Đức Hào, chị H'Luân Buôn Yă để cho người khác thuê lại với giá cao hơn nhằm hưởng chênh lệch. Sau đó Quân nảy sinh ý định chiếm đoạt các xe ô tô đã thuê của vợ chồng anh Hào nên đã bàn bạc với Nguyễn Văn Khánh, Bùi Quốc Định, Lê Công Việt và Hoàng Minh Tuấn làm giả các giấy chứng nhận đăng ký các xe ô tô đã thuê của vợ chồng anh Hào rồi đem cầm cố để chiếm đoạt tiền chia nhau tiêu xài. Ngoài ra Quân còn làm giả giấy chứng nhận đăng ký xe ô tô của bà Nguyễn Thị Mai mà Quân đang thuê rồi đem cầm cố xe để lấy tiền. Tổng cộng Quân và các đồng phạm đã chiếm đoạt 04 xe ô tô trị giá 1.565.000.000 đồng. Trong đó Nguyễn Văn Khánh, Bùi Quốc Định, Lê Công Việt tham gia chiếm đoạt 02 xe, trị giá 680.000.000 đồng; Hoàng Minh Tuấn tham gia chiếm đoạt 01 xe, trị giá 350.000.000 đồng.
Vụ thứ hai: Vào khoảng thời gian từ tháng 4/2018 đến tháng 8/2018, Phan Hồng Chuẩn đã thuê của anh Trần Minh Hải 03 xe ô tô mang biển số kiểm soát số: 47A-219.79; 47A-189.67; 47A-070.11 với mục đích sử dụng làm phương tiện đi giới thiệu sản phẩm phân bón trên thị trường thuộc các tỉnh Đ. và L.. Sau đó, Chuẩn nảy sinh ý định chiếm đoạt các xe ô tô trên nên đã lên mạng Internet thuê làm giả giấy chứng nhận đăng ký các xe, các hợp đồng mua bán xe có công chứng chứng thực rồi đem cầm cố lấy tiền để tiêu xài. Tổng cộng Phan Hồng Chuẩn đã chiếm đoạt 03 xe ô tô, trị giá 650.000.000 đồng.
Vụ thứ ba: Trong khoảng thời gian từ năm 2013 đến tháng 10/2016, bị cáo Lê Thị Hòa đưa ra thông tin gian dối là mình có nhiều mối quan hệ xã hội có thể tác động để xin được việc làm, xin chuyển công tác và xin đi học tại các trường Công an nhân dân nên làm cho nhiều người trên địa bàn các tỉnh tin tưởng giao tiền cho bị cáo. Ngoài ra, quá trình lừa đảo bị cáo Hòa đã làm và sử dụng các loại giấy tờ giả, gồm: 8 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả để chuyển nhượng, thế chấp vay tiền; sử dụng 02 giấy chứng minh công an nhân dân giả mang tên Hồ Văn Tri (chồng bị cáo Hòa) để cầm cố vay tiền của 08 cá nhân và 02 Ngân hàng trên địa bàn tỉnh K. chiếm đoạt số tiền 1.865.000.000 đồng. Tổng cộng bị cáo Hòa đã chiếm đoạt tiền của 37 cá nhân và 02 tổ chức ngân hàng với số tiền là: 6.470.000.000 đồng.
Quá trình tố tụng
Tại các bản án hình sự sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Đ., và K. , xét xử các bị cáo Nguyễn Đình Quân, Nguyễn Văn Khánh, Bùi Quốc Định, Lê Công Việt, Hoàng Văn Tuấn và Phan Hồng Chuẩn về tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" theo Điều 175 BLHS 2015 và bị cáo Lê Thị Hòa về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" theo Điều 139 BLHS 1999.
Ngoài ra, 03 bản án còn tuyên về bồi thường dân sự, án phí, xử lý vật chứng và quyền kháng cáo theo quy định của pháp luật.
Thông qua công tác kiểm sát bản án hình sự sơ thẩm, Viện trưởng VKSND cấp cao tại Đà Nẵng đã ban hành 03 quyết định kháng nghị phúc thẩm đề nghị cấp phúc thẩm tuyên hủy các bản án sơ thẩm nêu trên để điều tra lại và đã được cấp phúc thẩm Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng chấp nhận kháng nghị.
Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Các bản án sơ thẩm tuyên phạt các bị cáo về tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" theo Điều 175 BLHS 2015 và tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" theo Điều 139 BLHS 1999, là có căn cứ. Tuy nhiên không xem xét về hành vi các bị cáo "Làm giả con dấu tài liệu của cơ quan, tổ chức" là bỏ lọt tội phạm, bởi lẽ:
Hành vi của các bị cáo đã xâm phạm đến trật tự quản lý hành chính, tội phạm và hình phạt được quy định tại Điều 267 BLHS 1999 (Điều 341 BLHS 2015). Do đó, hành vi của các bị cáo vừa là phương tiện, thủ đoạn phạm tội nhưng còn phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm độc lập, nên lẽ ra phải truy cứu thêm tội "Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức" đối với các bị cáo nhưng cấp sơ thẩm chưa xem xét là bỏ lọt tội phạm và người phạm tội dẫn tới những bản án sơ thẩm nêu trên bị hủy để điều tra lại.
Hải Dương (tổng hợp)