Điểm mới của Chế định tha tù trước thời hạn có điều kiện, đây là một hình thức chấp hành án phạt tù. Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện không phải chấp hành phần thời hạn phạt tù còn lại trong cơ sở giam giữ mà chấp hành thời gian thử thách tại nơi về cư trú trong thời hạn bằng thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại.

Theo quy định tại Điều 66 và 106 Bộ luật Hình sự, tha tù trước thời hạn có điều kiện là biện pháp được Tòa án áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật Hình sự, xét thấy không cần buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ.

Như vậy: Tha tù trước thời hạn có điều kiện do Tòa án áp dụng trên cơ sở đề nghị của cơ quan Thi hành án hình sự có thẩm quyền; Đối tượng được áp dụng là người đang chấp hành án phạt tù tại các cơ sở giam giữ; Phải có đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Việc thực hiện chế định này mới được thực hiện trong toàn quốc đợt 1 nhân dịp 02/9/2018.

Qua công tác kiểm sát việc tha tù trước thời hạn có điều kiện, thấy còn có một số vướng mắc, nhận thức khác nhau về điều kiện, tiêu chuẩn, đối tượng được xem xét tha tù trước thời hạn điều kiện chưa cụ thể, rõ ràng dẫn đến khó khăn trong công tác rà soát, xét đề nghị:

Về điều kiện “Phạm tội lần đầu” theo hướng dẫn chưa cụ thể, rõ ràng. Một người phạm nhiều tội trước đó chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự về những tội đó thì có được coi là phạm tội lần đầu không?

Về điều kiện “Đã chấp hành xong nghĩa vụ bồi thường thiệt hại”. Trên thực tế nghĩa vụ cấp dưỡng cho người già là cha mẹ của bị hại do không có quy định về thời gian, số tiền phải bồi thường để người nhà phạm nhân thực hiện xong nghĩa vụ này (vì nếu gia đình bị hại không thỏa thuận được thì không xác định được thời gian cấp dưỡng đến bao giờ để phạm nhân thực hiện xong).

Về điều kiện “Khi về địa phương không ảnh hưởng đến an ninh trật tự” theo hướng dẫn chưa cụ thể, rõ ràng, dẫn đến cấp cơ sở dễ cảm tính trong nhận xét, ảnh hưởng đến kết quả xét tha tù trước thời hạn có điều kiện của các cơ sở giam giữ.

Tha tù trước thời hạn có điều kiện là hình thức khoan hồng của pháp luật hình sự nước ta, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người lầm lỗi sớm tái hòa nhập cộng đồng, trở thành người công dân tốt, có ích cho xã hội. Do vậy, Viện kiểm sát nhân dân các cấp cần tăng cường công tác kiểm sát để kịp thời Kháng nghị, Kiến nghị Cơ quan có thẩm quyền khắc phục sửa chữa thiếu sót, vi phạm nhằm bảo đảm cho pháp luật thi hành án hình sự được tuân thủ thống nhất.

Mỗi Kiểm sát viên, Kiểm tra viên hiểu rõ và xác lập được kỹ năng kiểm sát việc thi hành án hình sự nói chung và kiểm sát tha tù trước thời hạn có điều kiện thì công tác kiểm sát thi hành án hình sự sẽ đi vào nề nếp, tránh được tình trạng Viện trưởng Viện kiểm sát phải Kiến nghị, Kháng nghị hay đề nghị Tòa án đã ra quyết định tha tù để hủy quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện nhằm bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, đem lại niềm vui cho phạm nhân và bảo đảm cho pháp luật thi hành án hình sự được tuân thủ thống nhất.

Mong các đồng chí cùng trao đổi các ý kiến về lĩnh vực tha tù trước thời hạn có điều kiện tạo nhận thức thống nhất trong quá trình thực hiện chức năng kiểm sát về công tác mới này./.

Trần Thị Hồng - Viện KSND tỉnh Lạng Sơn