Thực tiễn áp dụng đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc như sau: Trường hợp người được tha tù trước thời hạn có điều kiện mà thời gian thử thách hết trước hoặc bằng, hoặc sau thời hạn 4 ngày thì Tòa án có ra quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân không? Vì theo quy định tại khoản 7 Điều 368 Bộ luật Tố tụng hình sự, phiên họp tha tù trước thời hạn có điều kiện phải quyết định “chấp nhận hoặc không chấp nhận tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với từng phạm nhân”. Hiện nay có hai quan điểm khác nhau về áp dụng pháp luật.

      Quan điểm thứ nhất: Xét có đủ các điều kiện thì Tòa án ra quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân. Vì nếu Tòa án không ra quyết định thì có thể bị Viện kiểm sát kháng nghị hoặc phạm nhân khiếu nại.

      Quan điểm thứ hai: Tòa án ra quyết định không chấp nhận tha tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân vì:

      - Trong trường hợp thời hạn chấp hành án phạt tù của phạm nhân hết trước hoặc bằng thời hạn khi Quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện có hiệu lực pháp luật. Như vậy Tòa án không thể ấn định thời gian thử thách còn lại, cũng như không thể giao Quyết định, giao người được tha tù trước thời hạn có điều kiện cho các cơ quan quản lý; việc công bố, cấp giấy chứng nhận tha tù trước thời hạn có điều kiện đều không được thực hiện vì người được tha tù trước thời hạn có điều kiện đã thi hành xong trước khi Quyết định có hiệu lực hoặc cùng thời điểm hết thời hạn chấp hành án phạt tù thì phạm nhân được cấp giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt tù và các thủ tục khác theo quy định của pháp luật.

       - Trường hợp thời hạn chấp hành án phạt tù của phạm nhân hết sau trong thời hạn 4 ngày hết thời gian thử thách còn lại và không đến trình diện Ủy ban nhân dân cấp xã, đơn vị quân đội để cam kết chấp hành nghĩa vụ (theo quy định tại Điều 59 Luật Thi hành án hình sự) thì trường hợp này giải quyết như thế nào? Hồ sơ, tài liệu và việc cấp giấy chứng nhận sẽ khó khăn trong triển khai thực hiện vì theo Luật Thi hành án và văn bản liên quan quy định “Trước khi hết thời hạn thử thách 15 ngày, Ủy ban nhân dân cấp xã, đơn vị quân đội được giao quản lý người được tha tù trước thời hạn có điều kiện bàn giao hồ sơ quản lý cho cơ quan thi hành án Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án Công an cấp quân khu để cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù khi kết thúc thời gian thử thách”.

       Tác giả đồng tình với quan điểm thứ 2 vì khi Quyết định tha tù trước thời hạn được ban hành thì phải đảm bảo được thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật.

      Qua hoạt động kiểm sát tha tù trước thời hạn có điều kiện, còn có một số vướng mắc xin được tổng hợp trong bài viết này, mong nhận được ý kiến trao đổi, góp ý của đồng nghiệp và bạn đọc./.

Trần Hồng - Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lạng Sơn